Sự phát triển mạnh mẽ của robot và tự động hóa đang cách mạng hóa ngành công nghiệp, mang lại hiệu suất cao và giảm thiểu công việc nặng nhọc cho con người. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích vượt trội, việc tích hợp máy móc tự động vào môi trường làm việc cũng đặt ra những thách thức mới về an toàn lao động. Để khai thác tối đa tiềm năng của công nghệ mà vẫn đảm bảo an toàn, việc hiểu rõ các rủi ro từ máy móc tự động và xây dựng quy trình phối hợp an toàn giữa người và máy là yếu tố then chốt.

Rủi Ro Từ Máy Móc Tự Động: Những Nguy Hiểm Tiềm Ẩn

Robot và hệ thống tự động hóa, dù được lập trình chính xác, vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không có biện pháp kiểm soát chặt chẽ:

  • Va chạm và đè ép: Robot có thể di chuyển nhanh, mạnh và khó lường trong không gian làm việc của con người, dẫn đến nguy cơ va chạm hoặc đè ép nghiêm trọng.
  • Mắc kẹt: Người lao động có thể bị mắc kẹt giữa các bộ phận chuyển động của máy móc hoặc giữa robot và các cấu trúc cố định.
  • Phóng vật liệu: Các bộ phận hoặc vật liệu đang được robot xử lý có thể bị văng ra ngoài với tốc độ cao, gây chấn thương.
  • Lỗi hệ thống: Sự cố phần mềm, lỗi cảm biến hoặc trục trặc kỹ thuật có thể khiến robot hoạt động sai lệch so với lập trình, gây ra hành vi không mong muốn và nguy hiểm.
  • Năng lượng không kiểm soát: Năng lượng tích trữ (khí nén, thủy lực, điện) trong hệ thống tự động có thể bất ngờ giải phóng, gây nguy hiểm khi bảo trì hoặc sửa chữa.
  • Thiếu nhận thức: Người lao động có thể chủ quan hoặc không nhận thức đầy đủ về tốc độ và sức mạnh của robot, dẫn đến việc tiếp cận không an toàn.

Phối Hợp An Toàn Giữa Người và Máy: Chìa Khóa Bảo Vệ

Để đảm bảo an toàn trong môi trường làm việc có robot và tự động hóa, cần thiết lập các biện pháp kiểm soát và quy trình phối hợp chặt chẽ:

  • Hàng rào vật lý và vùng an toàn: Thiết lập các hàng rào, lưới chắn hoặc cảm biến để tạo ra các vùng an toàn rõ ràng, ngăn cách hoàn toàn khu vực hoạt động của robot với khu vực làm việc của con người. Robot phải ngừng hoạt động ngay lập tức khi có người xâm nhập vào vùng an toàn.
  • Hệ thống khóa/thẻ (LOTO – Lockout/Tagout): Áp dụng nghiêm ngặt quy trình LOTO để đảm bảo rằng tất cả các nguồn năng lượng cung cấp cho robot và máy móc tự động đều được ngắt và khóa an toàn trước khi tiến hành bảo trì, sửa chữa hoặc can thiệp.
  • Cảm biến an toàn và hệ thống dừng khẩn cấp: Trang bị các cảm biến phát hiện sự hiện diện của con người (ví dụ: cảm biến laser, thảm áp lực, camera an toàn) để tự động dừng hoặc giảm tốc độ của robot khi có nguy cơ va chạm. Các nút dừng khẩn cấp phải được đặt ở vị trí dễ tiếp cận.
  • Đào tạo và huấn luyện chuyên sâu: Tất cả người lao động làm việc gần hoặc tương tác với robot phải được đào tạo bài bản về các nguy cơ, quy trình vận hành an toàn, cách xử lý sự cố và sử dụng các thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) phù hợp.
  • Lập trình an toàn và kiểm tra định kỳ: Đảm bảo robot được lập trình với các giới hạn an toàn rõ ràng và thực hiện các bài kiểm tra định kỳ để xác minh rằng các tính năng an toàn vẫn hoạt động chính xác.
  • Giao tiếp rõ ràng: Thiết lập các kênh giao tiếp hiệu quả giữa người vận hành và robot, bao gồm cả tín hiệu âm thanh và hình ảnh để cảnh báo về các hoạt động của robot.
  • Phân tích rủi ro liên tục: Thường xuyên đánh giá lại các rủi ro mới phát sinh khi có sự thay đổi trong quy trình làm việc, loại hình robot hoặc công nghệ tự động hóa.

Việc tích hợp robot và tự động hóa vào sản xuất là xu thế tất yếu. Bằng cách chủ động nhận diện rủi ro và xây dựng một quy trình phối hợp an toàn chặt chẽ giữa người và máy, doanh nghiệp có thể tận dụng tối đa lợi ích của công nghệ mà vẫn bảo vệ được nguồn nhân lực quý giá của mình.

Bài viết liên quan